De seringen specialist

Seringenstruik zoekt grond  

Het probleem  

Mijn bedrijf De Seringenspecialist gaat stoppen. Ik ben Jan ten Hoeve, seringenkweker. In de seringen teelt worden seringenstruiken in de kas geforceerd en als snijbloem voor in een vaas verkocht op de bloemenveiling van Aalsmeer. De seringenteelt is een zeer arbeidsintensieve teelt, de struiken groeien 1,5 jaar op legakkers op de Westeinderplas om vervolgens per boot vervoerd te worden naar de kassen. In de verwarmde kassen komen de bloemen uit en ze worden handmatig geselecteerd op lengte en aantal bloemkoppen. Vervolgens worden de takken tot bossen verwerkt die op de veiling verkocht worden.   

Het bedrijf bestaat al sinds 1890. Door mijn vrouw Yvette ben ik in dit bedrijf opgenomen. Ik ben in de voetsporen van haar opa en oom getreden. Op mijn 17e ontdekte ik de wereld van seringen en sindsdien is het mijn passie en levenswerk. In 1996 werd ik de compagnon van haar oom, Klaas Joren. Toen stond het bedrijf bekend als Fa Klaas Joren en Gzn. Om ons te onderscheiden als bedrijf en voor het toekomstbestendig te maken hebben we ons gespecialiseerd in veel verschillende soorten (cultivars) seringen. In 2018 is Klaas Joren uitgetreden heb ik het bedrijf voortgezet onder de naam De Seringenspecialist.  

De afgelopen jaren was ik verantwoord mijn struikenvoorraad aan het inkrimpen, door in plaats van op kwantiteit op kwaliteit te letten, e.g. het aantal bloemtrossen en lengte, en struiken te selecteren waarmee ik door wilde telen. Ik ben erg trots op wat ik daarmee bereikt hebt, ik kon kwalitatieve en exclusieve producten aanleveren. Mijn plan was om op die manier de komende 10 jaar geleidelijk af te bouwen. Doordat het met de tijd duidelijk werd dat ik geen opvolging had was dat de verstandigste route en bleef de kwaliteit gegarandeerd. Helaas heeft de noodzaak om te stoppen roet in het eten gegooid en zit ik nu met nog vele struiken zonder bestemming en plek om te wortelen.   

De noodzaak is er omdat afgelopen jaren de seringenstruiken financieel gezien te weinig opgebracht hebben doordat het gewas beschadigd is geraakt bij extreme weersomstandigheden waaronder storm, harde wind en hagelbuien. De struik kan wel tegen een stootje maar het kost energie voor de struik om beschadigingen van bijvoorbeeld hagelinslagen te herstellen en dat gaat ten koste van zowel de kwaliteit als kwantiteit van de oogst van de overgebleven individuele takken. Ook zijn tijdens bepaalde momenten van de groeicyclus, de uitlopers van de takken erg kwetsbaar voor wind en kunnen ze bij een storm in grote getalen uitvallen. De heftige weersomstandigheden van de afgelopen jaren waren uitzonderlijk nadelig voor de teelt. De uiteindelijke opbrengst viel meerdere jaren na elkaar lager uit als verwacht. Het missen van de beoogde omzet heeft het bijzonder lastig gemaakt om het bedrijf financieel gezond te houden. 

De seringenteelt is zoals ik aangaf een erg arbeidsintensieve teelt. Om een beeld te geven, elke struik wordt per groeicyclus 10x met mensenkracht vertild en verplaatst en elke individuele tak wordt ongeveer 6x met de hand ver- en bewerkt voordat het naar de veiling gaat. Ook in de verdere bedrijfsvoering zit veel arbeid met nieuwe technologieën zijn er de afgelopen decennia wel veel stappen gemaakt maar de teelt is niet goed te automatiseren. Deze ambachtelijkheid heeft zeker zijn charme, wat mij betreft is het eindproduct elke inspanning die ik maak meer dan waard, maar voor de bedrijfsvoering moet daar ook een goede oogst tegenover staan en op dat ontbrak de laatste jaren dus. 

Het product groeit voornamelijk buiten in de openlucht. Tijdens de tweejarige groeicyclus staan ze ongeveer 3 weken in de overdekte kas. De rest van de tijd is de struik overgeleverd aan de krachten van de natuur. En neem het van iemand die al 40 jaar minstens 7 maanden per jaar buiten werkt en voor zijn levensonderhoud afhankelijk is van het weer; de patronen van die krachten zijn onregelmatiger geworden. Aan de droogte hebben we ons aan kunnen passen. Maar van de afgelopen 5 jaar zijn er 4 jaren geweest waarin er zoveel hagel- en stormschade is ontstaan dat de buffer op is geraakt en het financieel niet meer uitkomt.   

Dat de natuur grillig kan zijn is niks nieuws. Het bedrijf is al sinds jaar en dag verzekerd tegen de financiële verliezen die kunnen ontstaan na een weersafhankelijke gebeurtenis zoals storm en wind. Seringen zijn dure gewassen om te verzekeren omdat ze een hele hoge opbrengst per hectare generen maar wij kozen ervoor dit wel te doen om stabiliteit in het inkomen enigszins te garanderen. Maar de seringenteelt laat zien dat deze polissen niet glashelder opgesteld zijn om eenduidig toe te passen in de praktijk aangezien er kéér op kéér anders omgegaan wordt met de in de polisvoorwaarden wettelijk vastgelegde schadebepaling en afhandeling procedure. Naar mijn idee probeert de verzekeraar met alle macht te voorkomen dat ik krijg waar ik juridisch gezien recht op heb maar krijg dat maar eens bewezen als geldnoodlijdende en afhankelijke klant. De gaten in mijn verwachte opbrengst zijn niet opgevangen en tot mijn verdriet en frustratie blijkt de verzekering dus een prijzige loze belofte. 

Er is veel pijn en verdriet in deze situatie maar het bedrijf waar mijn hart ligt wil ik allereerst waardig afsluiten. De struiken zijn niet afgeschreven ook al is mijn bedrijfsvoering dat wel. Vandaar dat ze een nieuwe bestemming zoeken. Dit doet mij persoonlijk veel verdriet. Het bedrijf en de struiken zijn onderdeel van mij geworden en dat laat ik nu stapsgewijs los. Dit weegt voor mij als mens misschien nog wel zwaarder als de financiële gevolgen. Maar ook voor de struiken is het van levensbelang dat ze een nieuwe plek krijgen.   

Ongeveer 15.000 seringenstruiken moeten verkocht zijn voor het volgende oogstseizoen in januari 2026 begint. Het jaar daarop, nadat de struiken voor het laatst geoogst worden, eenzelfde aantal. Vroeger gingen de struiken van stoppende kwekers naar andere seringenbedrijven maar die zijn er haast niet meer en dus zoek ik ook naar afnemers buiten de seringenkwekers.